قسم به مخلوقاتقسم به مخلوقات به یکی از موارد قسم در قرآن اطلاق می‌شود. ۱ - یکی از قسم‌های مهم قرآناز قسم‌های مهم قرآن، سوگند به مخلوقات است. برخی معتقدند خداوند به چهل نوع از آفریده‌های خود سوگند یاد کرده که بیست نوع از آن‌ها از موجودات آسمانی و عالم بالا، و بیست نوع دیگر از موجودات زمینی و عالم پایین است، و به بندگان خویش امر کرده است در همه این موجودات نیک بیندیشند. ۲ - دیدگاه علماءطبرسی می‌نویسد: خداوند به هر یک از آفریده‌های خود که شگفتی‌ها و نشانه‌های توحید و صنع الهی و بدایع حکمتش را دارند سوگند یاد می‌کند تا بزرگی قدرت خویش و یگانگی ذات اقدسش را نشان دهد. آلوسی می‌نویسد: سوگند به چیزی، بزرگداشت آن است. علامه طباطبایی رحمة‌الله‌علیه می‌فرماید: خداوند در کلام خود به بیشتر آفریدگانش مانند: آسمان ، زمین ، خورشید ، ماه ، شب ، روز ، انجیر ، زیتون و… سوگند یاد کرد؛ چون آن‌ها وسیله رحمت و نعمتند که ذات اقدسش به بشر ارزانی داشته است. ۳ - اشکال بر سوگند به مخلوقاتبرخی به سوگند به مخلوقات از سوی قرآن اشکال وارد کرده‌اند که چگونه خداوند به مخلوقات قسم یاد می‌کند؛ در حالی که از سوگند به غیرخدا نهی شده است. ۳.۱ - جوابسه جواب به این اشکال داده‌اند: ۱. این کلمات که به آن‌ها قسم یاد شده است مضاف الیه هستند و در حقیقت «رب» در تقدیر است؛ مانند «و التین»؛ یعنی «و رب التین»، یا «و الشمس»؛ یعنی «و رب الشمس». در واقع، قسم به خدا است. ۲. عرب، این مخلوقات را که در قرآن به آن‌ها قسم یاد شده است بزرگ می‌شمردند و به آن‌ها قسم یاد می‌کردند. قرآن نیز به روش و عادت آنان سخن می‌گوید. ۳. قسم به مخلوقات و مصنوعات که نشانه کاملی بر وجود خدایند، در حقیقت قسم به خود خدا است؛ چون قسم به مخلوقات و مصنوعات، مستلزم قسم به آفریدگار و پدیدآورنده است. [۱]
رزاقی، ابو القاسم، سوگندهای قرآنی، ص(۴۷-۵۷).
[۳]
طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۴۸۹.
[۴]
عامر، فارس علی، ظاهرة القسم فی القرآن الکریم، ص۸۱.
[۵]
طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۴۳۰.
[۶]
عامر، فارس علی، ظاهرة القسم فی القرآن الکریم، ص۴۴.
[۷]
طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۹، ص۱۵۲.
[۹]
آلوسی، محمود بن عبدالله، ۱۲۱۷ - ۱۲۷۰ ق، تفسیرروح المعانی، ج۳۰، ص۵۹.
۴ - عناوین مرتبطقسم به شب؛ قسم به روز؛ قسم به فرشتگان؛ قسم به ستارگان؛ قسم به خورشید؛ قسم به ماه؛ قسم به آسمان؛ قسم به زمین؛ قسم به دریا. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«قسم به مخلوقات». رده‌های این صفحه : قسم های قرآنی
|